زمینه و اهداف: قارچ Ganoderma lucidum منبع اصلی تولید گنودریک اسید میباشد. این متابولیت اثرات دارویی فراوانی همچون درمان سرطان دارد. به علت بازده پایین تولید و قیمت بالا، کاربرد بالینی آن با مشکل مواجه است. محرکهایی نظیر الیسیتورها و شوکهای مکانیکی میتوانند تولید گنودریک اسید را افزایش دهند. تحقیق حاضر به مطالعه اثر امواج فراصوت بر تولید این دارو می پردازد.
مواد و روش کار: ابتدا جهت اطمینان از اثر تحریککنندگی امواج فراصوت بر تولید گنودریک اسید، کشت مایع قارچ تحت تیمارهای یکبار (روز پنجم) و دو بار صوت دهی (روز پنجم و ششم) در زمانهای 20 و 200 ثانیه قرار گرفت. پس از استخراج گنودریک اسید و اطمینان از اثر مثبت شوک، جهت بهینهسازی متغییرها از روش پاسخ سطح استفاده گردید. در این روش 17 آزمایش با سه متغیر اولین زمان صوت دهی (روزهای 4، 5، 6)، دومین زمان صوت دهی (روزهای 7،8،9) و مدتزمان صوت دهی (60، 180، 300 ثانیه) توسط نرمافزار Design Expert طراحی و انجام شد.
یافتهها: بررسی نتایج نشان داد اثر امواج فراصوت با دو بار تیمار 274 ثانیهای در روزهای 4 و 7 میتواند بالاترین میزان تولید گنودریک اسید را ایجاد نماید. آزمایش مربوط به این نقطه انجام و نتایج بهدستآمده تأیید شد. با مقایسه نمونههای صوت دهی شده با شاهد (فاقد صوت دهی) افزایش گنودریک اسید خارج سلولی به نسبت گنودریک اسید داخل سلولی مشخص گردید. در شرایط بهینه فرآیند، صوت دهی، میزان گنودریک اسید را نسبت به نمونه شاهد 34% افزایش داد.
نتیجهگیری: : امواج فراصوت میتوانند بهعنوان یک محرک غیر شیمیایی و ارزانقیمت، تولید گنودریک اسید را افزایش دهند.