کوروناویروس سندروم تنفسی خاورمیانه (MERS-CoV) به‌عنوان عامل ایجاد عفونت شدید دستگاه تنفسی تحتانی در انسان، یک تهدید جهانی مخصوصاً در کشورهای حاشیه خلیج‌فارس محسوب میشود. از زمان کشف این ویروس در سال 2012، بیش از 1800 نفر در 27 کشور جهان تحت تأثیر عفونت ناشی از این ویروس قرارگرفته‌اند که از این تعداد، بیش از 600 مورد مرگ گزارش‌شده است. نرخ مرگ‌ومیر ویروس MERS (مرس) در مقایسه با ویروس SARS (سارس)، بیشتر است (40 درصد در مقابل 10 درصد) و این نرخ به‌خصوص در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای بالاتر است. اکثر موارد مرس(بیش از 85 درصد) که تاکنون گزارش‌شده است، سابقه اقامت یا مسافرت به کشورهای خاورمیانه را داشته‌اند. به‌احتمال‌زیاد، شتر به‌عنوان یک میزبان حد واسط برای این ویروس محسوب میشود. خصوصیات بالینی عفونت مرس متفاوت بوده و طیفی از عفونت بدون علامت یا ملایم تا سندروم تنفسی حاد و نارسایی در چندین ارگان را در بر میگیرد و به‌خصوص در افراد مبتلا به بیماری‌های زمینه‌ای می‌تواند به مرگ منتهی شود. داروی خاصی جهت درمان عفونت مرس وجود ندارد و جهت جلوگیری از انتشار این ویروس در مراکز مراقبتی بهداشتی، نیاز به اقدامات پیشگیرانه و کنترلی است. در مطالعه حاضر، به‌طور مختصر به بررسی آخرین اطلاعات در مورد اپیدمیولوژی، خصوصیات بالینی، تشخیص، درمان و پیشگیری از این عفونت می‌پردازیم.
تشخیص مولکولی سالمونلا انتریتیدیس
زمینه و اهداف: سالمونلا انتریتیدیس یکی از شایع‌ترین علل گاستروانتریت می‌باشد که در موارد حاد می‌تواند منجر به سپتی‌سمی و یا حتی مرگ شود. در مطالعه حاضر با استفاده از روش‌های ژنومیک مقایسه‌ای مارکرهای ژنی این سرووار غربال گردید و اختصاصی‌ترین مارکر با استفاده از روش LAMP برای شناسایی این پاتوژن مورد هدف قرار گرفت.
مواد و روش کار: این مطالعه در سال 1394 صورت گرفت. بمنظور یافتن مارکرهای ژنی سالمونلا انتریتیدیس ، 50 ژنوم کامل از سویه‌های سالمونلا انتریتیدیس و سایر جنس‌های خانواده انتروباکتریاسه با استفاده از روش‌های ژنومیک مقایسه‌ای موردبررسی قرار گرفتند. مارکر اختصاصی غربال‌شده با طراحی 6 پرایمر اختصاصی و با استفاده از روش LAMP به‌منظور شناسایی سویه‌های سالمونلا انتریتیدیس هدف قرار گرفت (سویه‌های باکتریایی مورد استفاده در این مطالعه از بیمارستان‌های جنوب شرق کشور جمع‌آوری گردید). کارایی روش LAMP برای شناسایی سالمونلا انتریتیدیس در نمونه‌های گوشت مرغ که بصورت مصنوعی به این باکتری آلوده شده بودند، نیز مورد ارزیابی قرار گرفت.
یافته‌ها: ژن lygC به‌عنوان اختصاصی‌ترین مارکر برای شناسایی سویه‌های سالمونلا انتریتیدیس انتخاب شد. نتایج حاصل از روش LAMP اختصاصیت این مارکر را برای شناسایی ایزوله‌های سالمونلا انتریتیدیس نشان داد. حساسیت این روش برای کشت خالص باکتری CFU/reaction 10 و برای نمونه‌های گوشت مرغ آلوده CFU/mL 103 در آغاز انکوباسیون و CFU/mL 10 بعد از 4 ساعت انکوباسیون ارزیابی گردید.
نتیجه‌گیری: پژوهش حاضر اثبات می‌کند که روش ژنومیک مقایسه‌ای روشی کارآمد برای شناسایی مارکرهای ژنی اختصاصی می‌باشد. همچنین روش LAMP حاضر می‌تواند یک ابزار قدرتمند، دقیق و ارزان جهت شناسایی سالمونلا انتریتیدیس در آزمایشگاه‌های کنترل کیفی مواد غذایی و تشخیص طبی باشد.
مطالعه اثرضد میکروبی آمیکاسین محصورشده
زمینه و اهداف: آمیکاسین یک آنتی بیوتیک آمینوگلیکوزیدی است که علیه طیف گسترده‌ای از باکتری‌ها تجویز می‌گردد. موارد محدودکننده استفاده از این دارو شامل؛ خطر مقاومت میکروبی نسبت به آن، سمیت و نیمه‌عمر کوتاه در بدن می‌باشد. یک استراتژی غلبه بر این مشکل استفاده از فناوری نانو است که می‌تواند به توسعه سیستم‌های دارورسانی کمک کند. این مطالعه در سال 1394 با هدف ارزیابی توانایی استفاده از نانوذرات مزومتخلخل سیلیکا در بهبود بخشیدن فرمولاسیون سنتی آمیکاسین انجام شد.
مواد و روش کار: SBA–15 با استفاده از روش هیدروترمال سنتز شد. سینتیک رهایش دارو از نانو حامل، در 37 درجه سلسیوس بررسی شد. فعالیت ضد میکروبی فرمولاسیون‌ها بوسیله روش انتشار دیسک و آزمون رقت در براث روی نمونه‌های باکتریایی انجام شد.
یافته‌ها: SBA-15 با آرایش شش ضلعی و قطر منافذ 100-5 نانومتر، قادر به محصورسازی 47٪ آمیکاسین بود. سینتیک رهایش دارو در pH (5، 7/4 و 8/9) نشان داد، در 24 ساعت اول به ترتیب، 10%، 34/54% و 69% آمیکاسین از نانو حامل منتشر شد. MIC آمیکاسین و آمیکاسین@ SBA-15 برای استافیلوکوکوس اورئوس به ترتیب 1/66، 13/29 و برای سودوموناس آئروژینوزا 3/32، 26/59 میکروگرم در میلی‌لیتر بود.
نتیجه‌گیری: نتایج این مطالعه حاکی از پایداری آمیکاسین پس از محصورسازی و ظرفیت بالای SBA-15 در کنترل رهایش دارو در محیط اسیدی معده تا قلیائی روده دارد که امیدواری‌هایی را در ارائه فرمولاسیون خوراکی این دارو ایجاد نموده است.
اثر عصاره جلبک قهوه‌ای خلیج فارس
زمینه و اهداف: لیشمانیازیس بیماری ناشی از انگل‌های تک‌یاخته‌ای لیشمانیا می‌باشد. عصاره‌های گیاهی و ترکیبات مشتق شده از آن‌ها منبع غنی از ترکیبات دارویی را فراهم می‌کنند که این داروها توسط سازمان بهداشت جهانی به‌عنوان داروهای کاندید درمان بسیاری از بیماری‌ها در نظر گرفته‌شده است. هدف از انجام این مطالعه بررسی اثرات ضد لیشمانیایی عصاره جلبک قهوه‌ای خلیج‌فارس در مقایسه با داروی کنترل گلوکانتیم در محیط آزمایشگاهی می‌باشد.
مواد و روش کار: پروماستیگوت های انگل لیشمانیا ماژور در محیط کشت RPMI-1640 حاوی 10 درصد FBS و آنتی‌بیوتیک، در دمای 1±24 کشت داده شد و تأثیر غلظت‌های مختلف جلبک قهوه‌ای خلیج‌فارس در مقایسه با گلوکانتیم بر روی پروماستیگوت های انگل لیشمانیا ماژور با روش رنگ سنجی MTT موردبررسی قرار گرفت. میزان جذب نوری به‌وسیله دستگاه الیزا ریدر در طول‌موج ۵40-630 نانومتر قرائت شد و سپس نتایج به‌صورت
IC50 (Inhibitory concentration%50) بیان‌شده است.
یافته‌ها: میزان IC50 عصاره بعد از ۷۲ ساعت انکوباسیون، برای لیشمانیا ماژور μg/mL 20 به دست آمد به‌طوری‌که میزان IC50 داروی کنترل گلوکانتیم برابر μg/ml 21/8 برای لیشمانیا ماژور هست.
نتیجه‌گیری: اثربخشی این عصاره بر روی این‌گونه انگل تقریباً معادل گلوکانتیم می‌باشد و بنابراین دارای پتانسیل استفاده از آن به‌عنوان داروی ضد لیشمانیایی می‌باشد اما ضرورت انجام آزمایش‌های بیشتری جهت ارزیابی این عصاره بر روی انگل لیشمانیا در مدل‌های حیوانی و In vivo احساس میشود.
بررسی و بهینه‌سازی اثر امواج فراصوت
زمینه و اهداف: قارچ Ganoderma lucidum منبع اصلی تولید گنودریک اسید می‌باشد. این متابولیت اثرات دارویی فراوانی همچون درمان سرطان دارد. به علت بازده پایین تولید و قیمت بالا، کاربرد بالینی آن با مشکل مواجه است. محرک‌هایی نظیر الیسیتورها و شوک‌های مکانیکی می‌توانند تولید گنودریک اسید را افزایش دهند. تحقیق حاضر به مطالعه اثر امواج فراصوت بر تولید این دارو می پردازد.
مواد و روش کار: ابتدا جهت اطمینان از اثر تحریک‌کنندگی امواج فراصوت بر تولید گنودریک اسید، کشت مایع قارچ تحت تیمارهای یک‌بار (روز پنجم) و دو بار صوت دهی (روز پنجم و ششم) در زمان‌های 20 و 200 ثانیه قرار گرفت. پس از استخراج گنودریک اسید و اطمینان از اثر مثبت شوک، جهت بهینه‌سازی متغییرها از روش پاسخ سطح استفاده گردید. در این روش 17 آزمایش با سه متغیر اولین زمان صوت دهی (روزهای 4، 5، 6)، دومین زمان صوت دهی (روزهای 7،8،9) و مدت‌زمان صوت دهی (60، 180، 300 ثانیه) توسط نرم‌افزار Design Expert طراحی و انجام شد.
یافته‌ها: بررسی نتایج نشان داد اثر امواج فراصوت با دو بار تیمار 274 ثانیه‌ای در روزهای 4 و 7 می‌تواند بالاترین میزان تولید گنودریک اسید را ایجاد نماید. آزمایش مربوط به این نقطه انجام و نتایج به‌دست‌آمده تأیید شد. با مقایسه نمونه‌های صوت دهی شده با شاهد (فاقد صوت دهی) افزایش گنودریک اسید خارج سلولی به نسبت گنودریک اسید داخل سلولی مشخص گردید. در شرایط بهینه فرآیند، صوت دهی، میزان گنودریک اسید را نسبت به نمونه شاهد 34% افزایش داد.
نتیجه‌گیری: : امواج فراصوت می‌توانند به‌عنوان یک محرک غیر شیمیایی و ارزان‌قیمت، تولید گنودریک اسید را افزایش دهند.